Γιατί οι προληπτικές εξετάσεις είναι σημαντικές
Με τις προληπτικές εξετάσεις γίνεται έγκαιρη διάγνωση ασθενειών όπως ο καρκίνος ή ο διαβήτης, πριν να εμφανιστούν ενοχλήσεις (συμπτώματα).
Υπάρχουν προληπτικές εξετάσεις για κάθε γυναίκα, ανάλογα με την ηλικία και το ιστορικό της.
Στο Κέντρο Γυναικολογίας & Γονιμότητας μπορείτε να ενημερωθείτε για τις εξετάσεις που είναι οι πλέον κατάλληλες για εσάς.
Καρκίνος Μαστού
Η έγκαιρη ανίχνευση βελτιώνει σημαντικά τις πιθανότητες για ίαση. Όσο μικρότερος είναι ο όγκος, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες πετυχημένης θεραπείας.
Σε γυναίκες νεώτερες των 40, χωρίς γνωστούς παράγοντες κινδύνου, συστήνεται μια προληπτική εξέταση μαστού κάθε δύο με τρία χρόνια.
Πιο συχνή εξέταση συστήνεται σε μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες ή σε γυναίκες με γνωστούς παράγοντες κινδύνου.
Μαστογραφία
Συνιστάται ετήσιος έλεγχος σε γυναίκες μεσαίου κίνδυνο από την ηλικία των 40 ετών.
Με τη μαστογραφία εντοπίζεται το πρόβλημα πολύ πριν το ανακαλύψει η γυναίκα με την ψηλάφηση.
Ένα φυσιολογικό αποτέλεσμα Μαστογραφίας δεν αποκλείει εντελώς την πιθανότητα καρκίνου του μαστού.
Συνεπώς, είναι σημαντική η εκτίμηση του αποτελέσματος από Ειδικό ιατρό.
Καρκίνος Τραχήλου Μήτρας
Μια εμμένουσα λοίμωξη από ογκογόνους τύπους του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Ο προληπτικός έλεγχος μπορεί να εντοπίσει προκαρκινικές αλλοιώσεις όταν είναι ακόμα ιάσιμες με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους π.χ. κωνοειδή εκτομή.
Προληπτικός Έλεγχος για Καρκίνο Τραχήλου Μήτρας
Το τεστ Παπανικολάου προλαμβάνει τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας
και συνιστάται σε ετήσια βάση μετά από την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας.
Είναι πολύ αποτελεσματικό στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου καθώς και στην έγκαιρη ανίχνευση του για να μπορεί να θεραπευτεί.
Εμβόλιο κατά του Καρκίνου Τραχήλου Μήτρας
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προκαλείται συνήθως από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV). Ο ιός ΗPV είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενος.
Μέσα στο 2006 κυκλοφόρησαν δύο τύποι εμβολίων κατά του ιού HPV.
Τα εμβόλια αυτά προλαμβάνουν, τον καρκίνο του τραχήλου, και τα κονδυλώματα καθώς και προκαρκινικές καταστάσεις κόλπου και αιδοίου.
Τα εμβόλια απευθύνονται σε αγόρια και κορίτσια 9-15 ετών και σε γυναίκες 16-26 ετών.
Το τεστ Παπανικολάου παραμένει σημαντικό στον προληπτικό έλεγχο των γυναικών που έχουν εμβολιαστεί.
Οστεοπόρωση
Με την οστεοπόρωση, τα οστά γίνονται αδύναμα και εύθραυστα λόγω απώλειας οστικής μάζας, η οποία επιταχύνεται μετά την εμμηνόπαυση.
Το πρώτο σύμπτωμα είναι συνήθως ένα κάταγμα των οστών μετά από μια μικρή πτώση, ένα χτύπημα, ή ακόμα και μια στροφή του σώματος.
Η πρόληψη καθώς και η θεραπεία της οστεοπόρωσης είναι εφικτή.
Η οστεοπόρωση προσβάλλει περίπου 1 στις 2 γυναίκες και 1 στους 4 άνδρες του Δυτικού κόσμου μετά την ηλικία των 50 ετών.
Προληπτικός Έλεγχος για Οστεοπόρωση
Μια ειδική ακτινολογική εξέταση (DEXA - Dual Energy X-ray Absorptiometry) μπορεί να μετρήσει την οστική πυκνότητα και να διαγνώσει την οστεοπόρωση πριν συμβούν κατάγματα.
Ο έλεγχος οστικής πυκνότητας συνιστάται σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
Συνιστάται, επίσης, σε νεότερες γυναίκες που είναι υψηλού κινδύνου πχ καπνίστριες, αδύνατες, με πρόωρη εμμηνόπαυση κλπ.
Καρκίνος δέρματος
Η πιο επικίνδυνη μορφή είναι το μελάνωμα.
Υπάρχει γενετική προδιάθεση σε ορισμένες περιπτώσεις και επιπλέον παράγοντες κινδύνου αποτελούν η υπερέκθεση στον ήλιο και τα ηλιακά εγκαύματα.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του δέρματος μπορεί να είναι σωτήρια.
Προληπτικός Έλεγχος για Καρκίνο του Δέρματος
Συνιστάται τακτική αυτοεξέταση του δέρματος, η οποία θα ελέγχει για ενδεχόμενες αλλαγές στα σημάδια του δέρματος, συμπεριλαμβάνοντας το σχήμα, χρώμα και μέγεθος.
Η εξέταση του δέρματος από Δερματολόγο πρέπει να είναι μέρος ενός τακτικού τσεκ-απ.
Υψηλή Αρτηριακή Πίεση (Υπέρταση)
Ο κίνδυνος υπέρτασης αυξάνεται με την ηλικία και εξαρτάται από το βάρος σώματος καθώς και από τον τρόπο ζωής πχ κάπνισμα, διατροφή, άσκηση κλπ.
Η υπέρταση μπορεί να προκαλέσει σε σοβαρές επιπλοκές, χωρίς να έχουν προηγηθεί συμπτώματα.
Η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία έχουν μεγάλα πλεονεκτήματα για την υγεία του ασθενούς.
Στο Κέντρο Γυναικολογίας & Γονιμότητας, η μέτρηση και η καταγραφή της Αρτηριακής Πίεσης των γυναικών, αποτελεί μέρος κάθε εξέτασης.
Έλεγχος για Υψηλή Αρτηριακή Πίεση
Η αρτηριακή πίεση εκφράζεται με δύο αριθμούς.
Η πρώτη (συστολική ή «μεγάλη» πίεση) είναι η πίεση του αίματος που ασκείται στα τοιχώματα των αρτηριών όταν η καρδιά χτυπά.
Η δεύτερη (διαστολική ή «μικρή» πίεση) είναι η πίεση μεταξύ των χτύπων.
Φυσιολογική αρτηριακή πίεση για τους ενήλικες θεωρείται το έως 120 / 79 mmHg.
Υπέρταση ορίζεται εάν είναι ίση ή μεγαλύτερη από 140 / 90 mmHg.
Επίπεδα Χοληστερίνης
Το υψηλό επίπεδο της LDL χοληστερόλης («κακή χοληστερίνη») είναι ένας σημαντικός παράγοντας που αυξάνει τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης.
Με την πάροδο του χρόνου η αθηροσκλήρωση μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου αθηροσκλήρωσης είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, ο διαβήτης και το κάπνισμα.
Αλλαγές στον τρόπο ζωής και λήψη φαρμάκων μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο των καρδιακών παθήσεων.
Έλεγχος Χοληστερίνης
Το επίπεδο Χοληστερίνης ελέγχεται με τη μέτρηση των λιπιδίων του αίματος.
Αυτό είναι ένα τεστ αίματος που προσδιορίζει τα επίπεδα της ολικής χοληστερίνης, της LDL «κακής» χοληστερίνης, HDL «καλής» χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων (λίπος στο αίμα).
Ενήλικες άνω 20 ετών συνιστάται να ελέγχουν τη χοληστερίνη τους τουλάχιστον ανά πενταετία.
Διαβήτης Τύπου 2
Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη δεν το γνωρίζουν.
Ο Διαβήτης μπορεί να οδηγήσει σε ένα ευρύ φάσμα επιπλοκών, όπως καρδιοπάθεια και εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρική νόσο, τύφλωση, νευρική βλάβη κλπ.
Ωστόσο, ειδικά εάν διαγνωστεί νωρίς, ο διαβήτης μπορεί να ελεγχθεί και να αποφευχθούν οι επιπλοκές με δίαιτα, άσκηση, απώλεια βάρους και φαρμακευτική αγωγή.
Εξέταση για Διαβήτη Τύπου 2
Η εξέταση της Γλυκόζης νηστείας χρησιμοποιείται συχνά στον έλεγχο για διαβήτη και προ-διαβήτη.
Επίπεδα Σακχάρου αίματος 100 – 125 mg/dl δείχνει προ-διαβήτη, 126 mg/dl ή υψηλότερο μπορεί να υποδεικνύει διαβήτη.
Άλλες εξετάσεις περιλαμβάνουν την εξέταση της ΗΒA1C (Γλυκοσυλιωμένη Αιμοσφαιρίνη) και τη δοκιμασία ανοχής Γλυκόζης (Καμπύλη Σακχάρου).
Μια υγιής γυναίκα με φυσιολογικό κίνδυνο για διαβήτη, θα πρέπει να κάνει προληπτική εξέταση κάθε τρία χρόνια από την ηλικία των 45 ετών.
Σε γυναίκες υψηλότερου κινδύνου συνιστάται ο προληπτικός έλεγχος νωρίτερα και πιο συχνά.
Ιός Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας (Human Immunodeficiency Virus, HIV)
Ο HIV είναι ο ιός που προκαλεί το Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας (AIDS).
Κυκλοφορεί στο αίμα και άλλες εκκρίσεις του σώματος των μολυσμένων ατόμων, ακόμα και όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα.
Μπορεί να μεταδοθεί από ένα άτομο στο άλλο μέσω επαφής σωματικών υγρών.
Δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία ή εμβόλιο για το AIDS.
Ωστόσο, η έγκαιρη θεραπεία με αντι-HIV φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού να καταπολεμήσει τον ιό.
Προληπτικός Έλεγχος για HIV
Άτομα που είναι μολυσμένα από τον HIV μπορεί να παραμείνουν χωρίς συμπτώματα για πολλά χρόνια.
Η πιο συνηθισμένη εξέταση για τον HIV λέγεται ELISA και εντοπίζει αντισώματα HIV στο αίμα.
Ένας ασθενείς μολυσμένος με τον ιό, μπορεί να έχει αρνητικό αποτέλεσμα.
Συνιστούνται επαναλαμβανόμενες εξετάσεις, ιδιαίτερα σε άτομα υψηλού κινδύνου.
Πρόληψη Εξάπλωσης του HIV
Τα περισσότερα άτομα δείχνουν θετικό αποτέλεσμα εντός 2 μηνών από τη μόλυνση.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστούν μέχρι και έξι μήνες μετά την έκθεση στον ιό.
Η αποχή ή η χρήση προφυλακτικού είναι απαραίτητο για την αποφυγή πιθανής μόλυνσης.
Εάν μια γυναίκα έχει HIV και είναι έγκυος, ο Ειδικός ιατρός μπορεί να τη συμβουλεύσει ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης από τον HIV του αγέννητου παιδιού της.
Καρκίνος στο παχύ έντερο
Είναι η δεύτερη συνηθέστερη αιτία θανάτου από καρκίνο, και κατέχει την τρίτη θέση στις γυναίκες μετά του πνεύμονα και του καρκίνου του μαστού.
Η πλειοψηφία των καρκίνων αυτών αναπτύσσονται από πολύποδες.
Ο τρόπος πρόληψης του καρκίνου αυτού είναι η έγκαιρη αφαίρεση των πολυπόδων προτού γίνουν καρκινικοί.
Προληπτικός Έλεγχος για καρκίνο στο παχύ έντερο
Η κολονοσκόπηση είναι μια κοινή εξέταση προληπτικού ελέγχου.
Ο ιατρός εξετάζει το παχύ έντερο με ένα εύκαμπτο σωλήνα και μια κάμερα. Οι πολύποδες μπορεί συχνά να αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια της εξέτασης.
Μια γυναίκα μεσαίου κινδύνου, συνιστάται να κάνει την πρώτη εξέταση στην ηλικία των 50 ετών.
Γλαύκωμα
Το γλαύκωμα είναι μια πάθηση που μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση λόγω βλάβης στο οπτικό νεύρο.
Συχνά, δεν υπάρχουν ενοχλήσεις μέχρι να είναι πολύ αργά και η απώλεια όρασης έχει αρχίσει.
Η θεραπεία της αυξημένης ενδοφθάλμιας πίεσης σε περιπτώσεις γλαυκώματος μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της τύφλωσης.
Προληπτικός Έλεγχος για Γλαύκωμα
Το πόσο συχνά πρέπει μια γυναίκα να κάνει μια οφθαλμολογική εξέταση που περιλαμβάνει τη μέτρηση της πίεσης στο εσωτερικό του ματιού εξαρτάται από την ηλικία της και άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως ηλικία πάνω από 60 ετών, βλάβη στα μάτια, χρήση στεροειδών, και οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος.
Όλοι οι ενήλικες χρειάζονται μια οφθαλμολογική εξέταση που περιλαμβάνει την εξέταση για γλαύκωμα κάθε τρία έως πέντε χρόνια.
Η Αξία του Προληπτικού Ελέγχου
Ορισμένες εξετάσεις, όπως το τεστ Παπανικολάου ή η εξέταση του μαστού, θα πρέπει να είναι ρουτίνα στην ζωή κάθε γυναίκας.
Άλλες εξετάσεις είναι περισσότερο ή λιγότερο σημαντικές ανάλογα με το ιστορικό της.
Η σωστή πρόληψη δεν εμποδίζει πάντα μια ασθένεια, αλλά μπορεί να την ανιχνεύσει νωρίς ώστε υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες πλήρους θεραπείας.